vrijdag, januari 30, 2009

Vaticanum II

Lumen gentium, Nota praevia
"Ratione habita moris conciliaris ac praesentis Concilii finis pastoralis, haec S. Synodus ea tantum de rebus fidei vel morum ab Ecclesia tenenda definit, quae ut talia aperte ipsa declaraverit.
Cetera autem, quae S. Synodus proponit, utpote Supremi Ecclesiae Magisterii doctrinam, omnes ac singuli christifideles excipere et amplecti debent iuxta ipsius S. Synodi mentem, quae sive ex subiecta materia sive ex dicendi ratione innotescit, secundum normas theologicae interpretationis".

Paulus VI, bij de sluiting van Vaticanum II, 7 december 1965
"Nunc vero animadvertere iuvat, Ecclesiam per suum magisterium, quamvis nullum doctrinae caput sententiis dogmaticis extraordinariis definire voluerit, nihilominus circa plurimas quaestiones cum auctoritate doctrinam proposuisse suam, ad cuius normam homines hodie tenentur conscientiam suam suamque agendi rationem conformare."

Paulus VI over het concilie tijdens de audiëntie van 6 augustus 1975
"Fu su la sacra Liturgia che si pronunciò la prima costituzione del Concilio; e fu questa legislazione a conferire al Concilio stesso il suo aspetto rinnovatore, che, a differenza d’altri Concilii, non fu direttamente dogmatico, ma dottrinale e pastorale

donderdag, januari 29, 2009

Laten we God danken voor de terugkeer van de verloren zonen

Graag sluiten wij ons aan bij de geïnformeerde en gebalanceerde opinie van Dr. Alcuin Reid in the Catholic Herald

Let’s thank God for the return of the prodigal sons
Those who wish to cast out the SSPX are like the elder son in Jesus's parable, says Alcuin Reid
30 January 2009

"I am delighted that you are back. I do not agree with everything you did, but today my heart is filled with joy. You're back; that is all that now matters." Might not these not have been the sentiments of the father for his prodigal son in the Gospel of St Luke? Might they not also be the sentiments of our Holy Father, Pope Benedict, in lifting the excommunications from the bishops of the Society of St Pius X?


This act is nothing if not an act of paternal love and mercy designed to bring back into the fullness of the family of the Church those who had - at least in one sense - strayed from it. It may also be said to be a true fruit of the bouquet of prayers offered in recent months for this precise intention by members of the SSPX, as well as of the ongoing prayer for Christian unity that is such a feature of the modern Catholic Church.

This is the second major step towards the full canonical integration of the SSPX (the first being the Motu Proprio Summorum Pontificum). But it is not the last. The four bishops are now "in communion", but as yet they have no canonical mission and they and their clergy still labour under the irregularities that follow from the positions taken since the Seventies, including suspension.

To wave this suspension in the face of returning brethren is hardly in the spirit of the reconciliation that Pope Benedict clearly desires, but it exists and it does need to be addressed, and quickly. This is a delicate period. There is much more to do in preparing for the peaceful integration of the SSPX and that will take time, just as it is taking time to give an appropriate canonical status to the former "Transalpine Redemptorists" in Scotland, reconciled last June.

During the somewhat untidy months ahead, charity and patience are called for - from all perspectives. We ought to note, though, that Rome has been clear for some time that Catholics may attend SSPX Masses out of devotion to the Church's Latin liturgical tradition, and that they do not thereby commit sin or incur any canonical penalty, so long as they do not do so out of "a schismatic mentality which separates itself from the teaching of the Supreme Pontiff and the entire Catholic Church". Given Pope Benedict's acceptance of the SSPX's declaration of its determination to remain Catholic and its acceptance of the Church's teachings, including the Primacy of the Pope, with filial disposition, it is hard to see how any barrier in simply attending Mass now remains.

The issue the validity of the Sacraments of Penance and Matrimony celebrated by SSPX priests (who because of their suspension are unable validly to marry couples or absolve penitents except in danger of death) remains, but we may hope and pray that this is addressed equitably and swiftly.

Of course, there are other issues involved. That is why Bishop Fellay, while expressing profound "filial gratitude" for Pope Benedict's "unilateral, benevolent" act has also called it "courageous". The key issue is Vatican II - or certain aspects of it. Archbishop Lefebvre, a Father of Vatican II, signed its Constitutions and Decrees. He lobbied against some of the stances finally adopted, but he nevertheless signed up to them. Later he reacted against their interpretation with what Pope Benedict calls "a hermeneutic of rupture" that was not in continuity with the Tradition of the Church. And the SSPX has continued this reaction - at times intemperately, without making the necessary distinctions between the Council's pastoral policies and its articulation of Catholic doctrine.

Now Bishop Fellay speaks of "reservations" about Vatican II. Reservations are not denials of doctrine, and anyone may have reservations about even an Ecumenical Council's pastoral policies and be a Catholic in good standing.

It is certainly courageous for the Holy Father to allow bishops who have strong reservations about an event that has so profoundly dominated Catholic life in the past few decades to return to communion with the Church. In doing so he has added to the dialogue about Vatican II - which the Holy Father has himself fuelled - some substantial participants from a very specific perspective. They, too, may be able to contribute to the reading of the Council with that "hermeneutic of continuity" for which Pope Benedict has so famously called.

And then there is Bishop Williamson: it is courageous indeed to welcome back such a prodigal. He is not the first Catholic bishop to espouse untenable positions and he probably won't be the last. It may help us to retain perspective if we realise that priests and bishops committed to the ordinary use of general absolution, the ordination of women, baptisms using invalid formulae, etc, may - without in any way excusing the extremes of either - seem as beyond the pale to the SSPX as do anti-Semitic holocaust deniers or multi-faceted conspiracy theorists (practically all of the SSPX would reject both).

It is telling to see Bishop Fellay distancing himself from such positions. Every Catholic bishop is subject to the Church's discipline, and if Bishop Williamson behaves inappropriately the Holy See may have to act. But the Pope has demonstrated that paternal love and mercy are to be offered even - perhaps especially - to him.

In spite of the difficulties, there is every reason for hope that the SSPX, for their part, truly want and will work for unity. Bishop Fellay has stated that he is "confident" and that he thinks "we will reach a true solution". Their superior in England, Fr Paul Morgan, said when explaining the Holy Father's act to his faithful last Sunday that the situation is now better than they could ever have expected. This is a tremendous shift.

What has been said hitherto has, at times, been - to put it mildly - somewhat less open. These people are Catholics. They love Christ and His Church and wish to serve her mission. There are also number of small, devout, monasteries and other religious communities who, while not belonging to the SSPX, rely on their bishops for Holy Orders, etc, and who are simply trying to live the Catholic faith as it had been lived for centuries. For the SSPX and these associated communities once again to be in full, unimpeded communion with and under the Bishop of Rome cannot but be for their good and for the good of the Church and of the world.

There were two sons in the parable in St Luke's Gospel. The older one, who had always remained faithful, felt utterly indignant at the celebration of the return of his profligate brother and stood aloof in disapproval. He was rightly rebuked. Let's not make the same mistake.

Dr Alcuin Reid's new edition of the classical guide to celebrating the traditional Mass, Ceremonies of the Roman Rite Described, is published by Continuum in February

dinsdag, januari 27, 2009

Wat nu?

Als captatio benevolentiae: Vaticanum II, Unitatis Redintegratio, nr. 3
In deze ene en enige Kerk van God hebben reeds in het begin zich enkele scheuringen voorgedaan (Vgl. 1 Kor. 11, 18-19; Gal. 1, 6-9; 1 Joh. 2, 18-19), die de apostel scherp veroordeelt. (Vgl. 1 Kor. 1, 11 vv; 1 Kor. 11, 22) In latere eeuwen echter zijn er grotere onenigheden ontstaan en hebben omvangrijke gemeenschappen zich afgescheiden van de volledige gemeenschap van de katholieke Kerk, soms niet zonder de schuld van mensen van beide partijen. Hen echter, die nu geboren worden in dergelijke gemeenschappen en er gevormd worden tot het geloof in Christus, kan men niet beschuldigen van de zonde van afscheiding, en de katholieke Kerk koestert jegens hen een broederlijke eerbied en liefde.

Bisschop Bernard Fellay heeft een interview gegeven aan de Zwitserse krant Le Temps.
Hier zijn de centrale passages:
V/Dans votre lettre aux fidèles du 24 janvier, vous manifestez votre souhait d’examiner avec Rome les causes profondes de «la crise sans précédent qui secoue l’Eglise aujourd’hui». Quelles sont ces causes?
A/Pour l’essentiel, cette crise est due à une nouvelle approche du monde, une nouvelle vue de l’homme, à savoir un anthropocentrisme qui consiste en une exaltation de l’homme et un oubli de Dieu. L’arrivée des philosophies modernes, avec leur langage moins précis, a amené une confusion dans la théologie. [Wij wijzen erop dat de Kerk, onafgebroken, als remedie het thomisme heeft voorgesteld, zowel voor een gezonde filosofie als een gezonde theologie]
V/Le Concile Vatican II est-il aussi responsable de la crise de l’Eglise selon vous?
A/Tout ne vient pas de l’Eglise. [Inderdaad moeten wij de cultuur van die tijd niet vergeten: het vooruitgangsgeloof dat meende een betere toekomst zelf te kunnen scheppen en als voorwaarde zag men het vernietigen van het verleden] Mais il est vrai que nous rejetons une partie du concile. Benoît XVI lui-même a condamné ceux qui revendiquent l’esprit de Vatican II pour demander une évolution de l’Eglise en rupture avec son passé. [Inderdaad is de hermeneutiek van de continuïteit, waarvoor paus Benedictus pleit (zie zijn rede voor de Romeinse Curie op 22 december 2005), een interpretatiesleutel om Vaticanum II te lezen. Onduidelijke passages (en die zijn er volgens kardinaal Ratzinger en vele anderen) moeten gelezen worden in het licht van de traditie]
V/Au centre des critiques que vous faites à Vatican II, il y a l’œcuménisme et la liberté religieuse.
A/La recherche de l’unité de tous dans le corps mystique de l’Eglise est notre désir le plus cher. Cependant, la méthode utilisée n’est pas adéquate. Aujourd’hui, on insiste tellement sur les points qui nous unissent aux autres confessions chrétiennes qu’on oublie ceux qui nous séparent. Nous pensons que ceux qui ont quitté l’Eglise catholique, c’est-à-dire les orthodoxes et les protestants, doivent y revenir. Nous concevons l’œcuménisme comme un retour à l’unité de la Vérité.
Concernant la liberté religieuse, il convient de distinguer deux situations: la liberté religieuse de l’individu, et les relations entre l’Eglise et l’Etat. La liberté religieuse implique la liberté de conscience. Nous sommes d’accord avec le fait qu’on n’a pas le droit de forcer quelqu’un à accepter une religion.[Dit is de positie van Sint-Thomas; waar in zijn tijd men nog meende dat Joden gedwongen konden worden zich te laten dopen, wijst Thomas dit volstrekt af] Quant à notre réflexion sur les relations entre l’Eglise et l’Etat, elle se base sur le principe de tolérance. Il nous paraît évident que là où il y a plusieurs religions, l’Etat doit veiller à leur bonne entente et à la paix. Reste qu’il n’y a qu’une religion qui est vraie, et les autres ne le sont pas. Mais nous tolérons cette situation pour le bien de tous.[Ook dit is de positie van Sint-Thomas]

Dit lijkt ons een redelijk uitgangspunt te zijn voor dialoog om tot volledige verzoening en volle eenheid te komen. Wie de FSSPX volgt, weet dat deze woorden van bisschop Fellay, indien ze oprecht zijn en wie zijn wij om daaraan te twijfelen indien de paus dit niet doet, een positie vertegenwoordigen die ook binnen de FSSPX niet onomstreden is. (Een ‘inside-story’ van pater Recktenwald FSSP vertelt meer over de achtergrond.

Een scherpe observatie hieromtrent komt van father Finigan "Clearly not everyone at the Vatican is happy. No surprise there, then. Pope Benedict has certainly made a risky move. He knew about Bishop Williamson's utterly reprehensible views (which the official Vatican press spokesman has unambiguously repudiated) but presumably also knew that there was no prospect of eradicating such tendencies within the SSPX before the move to effect reconciliation. He has perhaps judged it better to get the Fraternity on board and take the media flak, hoping that the extremist elements will fall away, not wishing to be associated with a Pope and a "Conciliar Rome" that they have railed against. Meanwhile, the more sensible elements of the SSPX will see that regular jurisdiction is a pressing and urgent need."

Wat betreft bisschop Fellay's "retour à l’unité de la Vérité": dit is inderdaad volledig politiek incorrect, geen Rückkehr-Ökumene zegt men! Nochtans wordt deze positie nog onomwonden door Johannes XXIII verkondigt in zijn eerste encycliek Ad Petri Cathedram: "Hoc igitur mirandum unitatis spectaculum, quo Catholica Ecclesia una praestat atque refulget, vota precesque, quibus eandem unitatem omnibus a Deo implorat, vestrum animum permoveat ac salutariter excitet, vestrum dicimus, qui ab hac Apostolica Sede seiuncti estis. Sinite fratres et filios dulci vos desiderio appellemus; sinite alamus spem, quam de reditu veltro paterno amantique animo fovemus."

Zoals zo vaak levert kardinaal Scheffczyk het interpretatiekader in zijn Ökumene. Der steile Weg der Wahrheit, Siegburg 2004 (onlangs vertaald in het Italiaans en uitgegeven door de Lateran University Press)
"Die Kirche wartet nicht mehr unbewegt auf die Rückkehr der evangelischen Gemeinschaften, sondern sie bewegt sich mit diesen zusammen auf eine noch deutlichere und vollkommenere Einheit hin. Damit ist aber gesichert, daß dieses vollkommene Einssein nicht außerhalb der katholischen Kirche etwa in einer neuen Überkirche geschehen könne, sondern daß dies in der katholischen Kirche vor sich gehen werde. Das Ziel ist also auch hier die katholische Kirche, aber der Weg ist nicht die Rückkehr zu ihr, sondern die gemeinsame geistige Bewegung und Erneuerung aller christlichen Konfessionen, eine Bewegung, die schließlich in die katholische Kirche einmündet. Das ist zwar gegenüber der Vorzeit eine neu entwickelte Auffassung, aber kein dogmatischer Bruch." (p. 107).

zondag, januari 25, 2009

Ave Maria's congres over Thomas van Aquino

Hier is het indrukwekkende programma van de conferentie die volgende week begint aan de Ave Maria Universiteit in Florida, georganiseerd door het Aquinas Center for Theological Renewal.
Het thema wordt als volgt omschreven:
"In accord with the current interest in theological exegesis and the history of exegesis, the conference investigates Aquinas's Lectures on Romans in hopes of understanding what Aquinas can teach contemporary Christians about the realities that Paul, and the Holy Spirit, sought to convey."

* Robert Louis Wilken (University of Virginia): "Origen, Augustine and Thomas: Interpreters of Paul's Letters to the Romans"
* Charles Raith II (Ave Maria University):"Portraits of Paul: Aquinas and Calvin on Romans 7:14-25"
* Hans Boersma (Regent College): "Ressourcement of Mystery: The Ecclesiology of Thomas Aquinas and the Letter to the Romans"
* Matthew Levering (Ave Maria University): "Aquinas on Romans 8: Predestination in Context"
* Holly Taylor Coolman (Boston College): "Romans 9-11: Re-reading Aquinas on the Jews"
* Bruce Marshall (Southern Methodist University): "Beatus vir: The Role of 'Reckoning' in Justification"
* Markus Bockmuehl (Oxford University): "Aquinas on Abraham in Romans 4"
* Patrick Henry Reardon (All Saints Antiochan Orthodox Church): "Romans 11: Hermeneutics and Salvation History"
* Geoffrey Wainwright (Duke University Divinity School:) "Rendering God's Glory: St. Paul and St. Thomas on Worship"
* Michael Sherwin, O.P. (University of Fribourg): "The love poured into our hearts: Aquinas's Interpretation of the Pauline conception of love."
* Edgardo Colón-Emeric (Duke University Divinity School): "Aquinas' Theology of Preaching in the Commentary on Romans: A Lascasian Application"
* Leo Elders, S.V.D. (Rolduc Seminary): "St. Paul on Man's Natural Knowledge of God: Romans 1:18-32 according to the commentary of St. Thomas Aquinas"
* Scott Hahn (Franciscan University of Steubenville): "Sacrifice and the Spirit of Sonship"
* Bernhard Blankenhorn O.P. (University of Fribourg): "St. Paul's Flesh/Spirit Anthropology"
* Mary Healy (Sacred Heart Major Seminary): "Aquinas' use of the Old Testament in the Commentary on Romans"
* Emmanuel Perrier O.P. (Dominican Studium): "The Filial Economy of Grace"
* John Boyle (University of St. Thomas): "The Consideration of Grace in St. Thomas' Commentary on the Epistle to the Romans"
* Michael Root (Lutheran Theological Southern Seminary): "The Christian in Binocular Vision: Aquinas and Melanchthon on Romans."
* Paul Keller O.P. (Franciscan University of Steubenville): "St. Thomas on Sacraments in Romans"
* Adam Cooper (John Paul II Institute for Marriage and Family): "Degrading the Body, Suppressing the Truth: Aquinas on Romans 1:18-25"
* David S. Yeago (Lutheran Theological Southern Seminary): "Fides Formata and Pauline Theology in St. Thomas"
* Gregory Vall (Ave Maria University): "Sonship and Glory in Romans"
* Michael Waldstein (Max Seckler Professor of Theology, Ave Maria University): "The Trinitarian, Spousal and Ecclesial Logic of Justification"

zaterdag, januari 24, 2009

Kwijtschelding van excommunicatie - het decreet in het Nederlands

Communiqué
De Heilige Vader, na een proces van dialoog tussen de Apostolische Stoel en de Priesterbroederschap Sint Pius X, vertegenwoordigd door de Generaal Overste, Z. E. Mons. Bernard Fellay, heeft de vraag, opnieuw geformuleerd door vernoemde prelaat met een brief van 15 december 2008, ook in naam van de ander drie bisschoppen van de Broederschap, Z. E. Mons. Bernard Tissier de Mallerais, Z. E. Mons. Richard Williamson en Z. E. Mons. Alfonso de Galarreta, om de excommunicatie ongedaan te maken die zij 20 jaar geleden hadden opgelopen, ontvangen.
Immers, door de bisschopswijdingen van 30 juni 1988 door Z. E. Mons. Marcel Lefebvre, zonder pauselijk mandaat, hadden genoemde prelaten de excommunicatie latae sententiae opgelopen, als zodanig formeel verklaard door de Congregatie voor de Bisschoppen op 1 juli 1988.
Z. E. Mons. Bernard Fellay, in de geciteerde brief, toonde duidelijk aan de Heilige Vader dat: “wij zijn altijd en vastbesloten in de wil om katholieken te blijven en al onze krachten in dienst te stellen van de Kerk van Onze Heer Jezus Christus, die is de Rooms-Katholieke Kerk. Wij aanvaarden haar onderrichtingen met een kinderlijke geest. Wij geloven vastbesloten in het Primaatschap van Petrus en aan zijn aanspraken en daarom doet onze huidige toestand ons zoveel lijden.”
Zijn Heiligheid Benedictus XVI, die vanaf het begin dit proces gevolgd heeft, heeft altijd geprobeerd om de breuk met de Broederschap te herstellen, ook door persoonlijk Z. E. Mons. Bernard Fellay op 29 augustus 2005 te ontmoeten. Bij deze gelegenheid heeft de paus de wil getoond om geleidelijk en op redelijke termijn deze weg verder te gaan en nu, met pastorale zorg en vaderlijke barmhartigheid, door middel van het decreet van de Congregatie voor de Bisschoppen van 21 januari 2009, scheldt hij de excommunicatie, die de vernoemde prelaten, bezwaarde, kwijt. De Heilige Vader is tot deze beslissing geïnspireerd geworden door de wens dat men zo snel mogelijk tot de volledige verzoening en volle gemeenschap komt.

Decreet van de Congregatie voor de Bisschoppen
Met de brief van 15 december 2008, gericht aan Zijne Eminentie kardinaal Dario Castrillón Hoyos, president van de Pauselijke Commissie Ecclesia Dei, vroeg Mons. Bernard Fellay, ook in naam van de andere drie bisschoppen, gewijd op 30 juni 1988, opnieuw de kwijtschelding van de excommunicatie latae sententiae als zodanig formeel verklaard door de Congregatie voor de Bisschoppen op 1 juli 1988. In genoemde brief bevestigt Mons. Fellay ondermeer: “wij zijn altijd en vastbesloten in de wil om katholieken te blijven en al onze krachten in dienst te stellen van de Kerk van Onze Heer Jezus Christus, die is de Rooms-Katholieke Kerk. Wij aanvaarden haar onderrichtingen met een kinderlijke geest. Wij geloven vastbesloten in het Primaatschap van Petrus en aan zijn aanspraken en daarom doet onze huidige toestand ons zoveel lijden.”

Zijn Heiligheid Benedictus XVI –als een vader gevoelig voor de spirituele nood, tot uitdrukking gebracht door de geïnteresseerden, veroorzaakt door de sanctie van de excommunicatie en vertrouwvol in de inspanning, door hen uitgedrukt in de geciteerde brief, om geen enkele inspanning te sparen om de noodzakelijke gesprekken met het Gezag van de Heilige Stoel over de nog open vragen te verdiepen, zodanig dat snel tot een volledige en bevredigende oplossing kan gekomen worden voor het probleem dat aan de oorsprong staat – heeft beslist om de canonieke toestand van de bisschoppen Bernard Fellay, Bernard Tissier de Mallerais, Richard Williamson en Alfonso de Galarreta, ontstaan door hun bisschopswijding, te herzien.

Met deze handeling verlangt men de wederzijdse relaties van vertrouwen te consolideren en de verhoudingen van de Broederschap Sint Pius X met deze Apostolische Stoel te verdiepen en te stabiliseren. Deze gave van vrede, aan het einde van de vieringen van Kerstmis, wil ook een teken zijn tot bevordering van de eenheid in de liefde van de universele Kerk en komen tot een opheffing van het schandaal van de verdeeldheid.

Men wenst dat deze daad gevolgd wordt door de snelle verwerkelijking van de volle gemeenschap met de Kerk van de gehele Broederschap Sint Pius X, aldus getuigenis afleggend van de ware trouw en erkenning van het Leergezag en de autoriteit van de Paus met het bewijs van zichtbare eenheid.

Op basis van de bevoegdheid, uitdrukkelijk gegeven aan mij door de Heilige Vader Benedictus XVI, krachtens dit decreet, scheldt ik aan de bisschoppen Bernard Fellay, Bernard Tissier de Mallerais, Richard Williamson en Alfonso de Galarreta de censuur van de excommunicatie latae sententiae, afgekondigd door deze Congregatie op 1 juli 1988, kwijt, terwijl ik verklaar, ontdaan van elk juridisch effect, vanaf de huidige datum, het decreet, voorgekomen op dat moment.
Rome, vanuit de Congregatie voor de Bisschoppen, 21 januari 2009

Bron: www.vatican.va

Christus is dáár, in het Tabernakel, op het Altaar


De katholieke leer over de werkelijke aanwezigheid van Christus in de gedaanten van brood en wijn bevat de ‘claim’ dat 1/ de aanwezigheid niet verklaard kan worden door een beroep te doen op subjectieve of psychologische elementen. M.a.w. Christus is niet aanwezig omdat ik (of de priester) dit geloof of wil. 2/ de geconsacreerde ‘zaken’ zijn, wat betreft hun fysieke eigenschappen en vermogens, net hetzelfde als zouden ze niet zijn geconsacreerd. M.a.w. het Lichaam van Christus en het Bloed van Christus zien er hetzelfde uit, zijn qua smaak hetzelfde, etc. als brood en wijn. 3/ de geconsacreerde ‘zaken’ zijn niet enkel een symbool van Christus in de zin dat ze enkel verwijzen naar iets anders zoals een verkeersteken verwijst naar een bepaalde verkeersregel. De bewering dat deze ‘zaken’ Zijn Lichaam en Bloed zijn is letterlijk waar: indien iemand naar de geconsacreerde elementen zou wijzen en zeggen ‘Dat is Christus’, dan zou deze uitspraak letterlijk waar zijn.
Sint-Thomas en de andere middeleeuwse leraren drukken deze geloofswaarheid uit door te zeggen dat het Lichaam en Bloed van Christus in de Eucharistie “per modum substantiae” of “secundum modum substantiae” er is. “Het Lichaam van Christus is in dit sacrament eigenlijk en onmiddellijk op de wijze van de substantie” (S. Th. III, q. 76, a. 3 ad 2) op dezelfde wijze waarin eerst, voorafgaand aan de consecratie, de substantie van brood en wijn er zijn onder dezelfde gedaanten of accidenten, die na de consecratie, overgebleven zijn en de eucharistische gedaanten vormen. Immers de ‘verandering’ gaat van substantie (brood) naar substantie (Lichaam en Bloed van Christus): “de substantie van het Lichaam van Christus volgt in dit sacrament de substantie van het brood op” (S. Th. III, q. 76, a. 5).

Stap 1: Natuurlijke toestand
Om dus tot op zekere hoogte te verstaan hoe het Lichaam en Bloed van Christus bestaan in dit sacrament, is het nodig om te onderzoeken op welke wijze het brood, d.w.z. de substantie van het brood, eerst bestond. De aanwezigheid van deze hostie voorafgaand aan de consecratie –zoals in elk ander stuk brood- heeft de volgende kenmerken (die trouwens toekomen aan de aanwezigheid van de substantie in eender welk lichaam): 1/Het brood als zodanig wordt niet gevat door de zintuigen. De zintuigen zijn enkel vatbaar voor de accidenten van het brood: geur, smaak, etc. Het brood als zodanig wordt gevat door het verstand. (Dit is de leer dat de substantie een sensibele per accidens is, zie Elders, L., De natuurfilosofie van Sint-Thomas van Aquino, Brugge 1989); 2/Het brood is in geheel de hostie, dus in elk van de delen; 3/ Voorafgaand aan de consecratie, zijn er in de hostie, naast de substantie, tevens accidenten die gemeenschappelijk zijn aan alle lichamen of accidenten die kenmerkend zijn voor het brood en waarneembaar door de zintuigen. In het bijzonder is er het accident van de uitgebreidheid, waardoor aan deze portie brood een plaats gegeven wordt die exclusief toekomt aan dit brood. Door deze uitgebreidheid kan het brood zich hier bevinden en niet elders op hetzelfde moment. De plaats van de hostie is het bepaalde gedeelte van de ruimte dat ingenomen wordt door de uitgebreidheid of oppervlakte van het brood op een bepaald moment.

Stap 2: Bovennatuurlijke toestand
Passen we dit nu toe op de geconsacreerde hostie. De aanwezigheid van het Lichaam van Christus “op de wijze van de substantie” (per modum substantiae) in de geconsacreerde hostie heeft dus 1/ als gevolg dat het Lichaam van Christus niet waargenomen kan worden door de zintuigen maar enkel met het verstand, verlicht door het geloof. 2/Het Lichaam van Christus bevindt zich in geheel de hostie en in elk deel ervan. 3/ Echter, het grote verschil met het brood in de niet-geconsacreerde hostie is dat in de geconsacreerde hostie ook de accidenten van het Lichaam van Christus, zoals de vorm, kleur, etc. niet aanwezig zijn volgens de hun natuurlijke wijze, d.w.z. volgens hun eigen wijze (dit is het Lichaam van Christus zoals zich dat in de hemel bevindt), maar op de wijze van de substantie.
Wanneer we moeten zeggen dat het Lichaam van Christus, substantie en accidenten, is in het Tabernakel of op het Altaar “op de wijze van de substantie”, d.w.z. zonder een plaats in te nemen, dan is dit in feite een antwoord op de evidente vraag van het verstand hoe het mogelijk is dat een menselijk lichaam van normale dimensie zoals het lichaam van Christus zich helemaal in een klein stukje, geconsacreerde hostie zich kan bevinden. Maar er is meer. Sint-Thomas zegt dat “op geen enkele wijze het Lichaam van Christus in dit sacrament plaatselijk (localiter)” aanwezig is. Maar dit betekent niet dat het Lichaam van Christus niet, zoals het katholieke geloof en Sint-Thomas stelt “waarlijk, werkelijk en substantieel” in dit sacrament is. Dit betekent ook niet dat men geen precieze plaats zou kunnen aanwijzen. Zoals gezegd is de plaats van een lichaam het deel van de ruimte dat ingenomen wordt door de dimensie van het lichaam. Inderdaad nemen de dimensies van het eucharistisch Lichaam van Christus geen ruimte in aangezien zij op de wijze van de substantie aanwezig zijn. Maar het Lichaam van Christus in de geconsacreerde hostie is in de gedaanten of accidenten van brood en wijn gebleven na de consecratie. Eén van deze gedaanten bestaat in de dimensie of oppervlakte van brood en wijn. Deze oppervlakten nemen een plaats in in de ruimte, zijn op een plaats, zoals dit het geval was voorafgaand aan de consecratie toen deze accidenten verenigd waren met de eigenlijke substantie, nl. brood en wijn. Door middel van de oppervlakte en van de andere accidenten van brood en wijn, hebben het Lichaam en het Bloed van Christus een verhouding met de plaats. “Christus, als tegenwoordig onder dit sacrament, heeft geen verhouding tot de plaats krachtens Zijn eigen afmetingen maar krachtens de afmetingen van de sacramentele gedaanten, met als gevolg dat overal, waar die gedaanten zijn, ook Christus Zelf (ipse Christus) is.” (S. Th. III, q.81, a. 1 ad 2) Dus de plaats, d.w.z. het gedeelte van de ruimte waar de geconsacreerde hostie zich bevindt, “is niet in eigenlijke zin gevuld door de substantie van het Lichaam van Christus, die er niet ‘localiter’ is, maar door de sacramentele gedaanten.” (S. Th. III, q. 76, a. 5, ad 2).

Besluit
In deze zin moeten we dus zeggen dat het Lichaam van Christus werkelijk aanwezig is op het altaar, in het Tabernakel, in de mond van wie de H. Communie ontvangt etc. en tegelijkertijd in een onmetelijk aantal andere plaatsen, d.w.z. waar zich de eucharistische gedaanten bevinden.

dinsdag, januari 13, 2009

Varia

1. Eerste conventsmis in Abdij Mariawald in de Forma Extraordinaria, op slechts 70 km van de Nederlandse grens. Zie ook het artikel "Gleiches Recht, gleiche Ehre"

2.Te Italië, oprichting van de vereniging 'Amicizia Sacerdotale Summorum Pontificum'

3.Beelden van de recente pauselijke H. Mis versus Deum

4.Interview met don Mauro Gagliardi, docent aan het Pauselijk Atheneum Regina Apostolorum en Consultor bij het Bureau voor de Liturgische Vieringen van de Heilige Vader (Mons. Guido Marini)
"De liturgische hervorming van Vaticanum II is niet afgesloten"

5.The Living Tradition. The Dominican Rite in the Twenty-First Century. De domenicanen van de Westelijke Provincie in de U.S.A. organiseren van 5-9 augustus 2009 een belangrijke conferentie onder deze titel.

6.Website gewijd aan pater Tomas Tyn O.P., thomist, wiens proces voor zaligverklaring in 2006 te Bologna geopend werd

zondag, januari 11, 2009

Persbericht van de Latin Mass Society

5 January 2009 Latin Mass Society

British Catholic Newspapers Recognise the Extraordinary Form (Traditional Latin Rite) Calendar

After prompting from the Latin Mass Society of England and Wales, two leading British Catholic journals now publish weekly information on the Liturgical Calendar for the Extraordinary Form.

The Catholic Herald, the main ‘conservative’ Catholic paper, publishes the full weekly calendar for the Extraordinary Form alongside that for the Ordinary Form. This is provided for them each week by Gordon Dimon, the LMS’s Senior MC, who also compiles the LMS’s annual Ordo which is used by priests worldwide.

More surprisingly, The Tablet – the main British journal of ‘liberal’ Catholicism – also runs a weekly link to the Latin Mass Society’s website (www.latin-mass-society.org) where the full Ordo can be consulted (along with much else of interest to enquiring Catholics).

John Medlin, LMS General Manager, said: “I was pleased at how responsive both The Catholic Herald and The Tablet were to my suggestion that they acknowledge the calendar for the Extraordinary Form. It shows that the Extraordinary Form is becoming accepted for what it is – a rite of equal standing with the Ordinary Form. The other two main British Catholic newspapers – The Universe and The Catholic Times – have yet to catch up with the Herald and Tablet. I will keep prodding them!”

zaterdag, januari 10, 2009

The Aquinas Institute for the Study of Sacred Doctrine



Voor wie in de zomer het majestueuze Wyoming wil combineren met de studie van Sint-Thomas, is het zonet opgerichte The Aquinas Institute for the Study of Sacred Doctrine dé plaats!
Deze zomer staan Sint-Thomas' commentaren op de Paulusbrieven centraal.
Dit komt uit hun 'mission statement':
The time is ripe for an institute that dedicates itself, lovingly, joyfully, and unstintintly, to the pursuit of revealed theology in the school of the Angelic Doctor. With trust in God and invoking the prayers of our patron, we seek to do exactly this at The Aquinas Institute. Taking seriously the papal injunctions Ite ad Thomam!, we offer courses that focus on the mysteries of faith as expounded to the Church by St. Thomas in his magnificent writings.

donderdag, januari 08, 2009

De Tridentijnse liturgie

Wij reproduceren de opiniebijdrage van J. Oostveen, Ecclesia Dei Delft en vicevoorzitter van IFUV, gepubliceerd in het Katholiek Nieuwsblad van 9 januari, 2009
De Tridentijnse liturgie
Met belangstelling heb ik de mening van de heer Bodar in KN van 19 december gelezen. Allereerst wil ik mij aansluiten bij de vreugde dat de verzoening tussen de St.-Willibrordusgemeenschap en het aartsbisdom Utrecht tot stand is gekomen. Dit des te meer daar ik namens het bestuur van de St.-Willibrordstichting als bemiddelaar de eerste voorbereidende gesprekken met het aartsbisdom heb gevoerd. Met de heer Bodar hoop ik dat de gewone en de buitengewone uitdrukking van de Romeinse ritus in de Utrechtse ‘Willie’ vreedzaam naast elkaar zullen bestaan, en wel iedere zondag beide uitdrukkingen van het Romeinse Missaal. En dat de gewone uitdrukking (Missaal 1969) niet alleen op een goede en juiste wijze door de buitengewone uitdrukking (Missaal 1962 of ‘Tridentijnse liturgie’) zal worden bevrucht, maar dat deze bevruchting ook mag doorwerken in de zielen van de priesters en de gelovigen die ermee in aanraking komen.

Daarentegen kan ik mij niet vinden in Bodars oordeel “Ik vind de nieuwe Mis mooier.” Natuurlijk is dit een subjectief oordeel en mag iedereen er anders over denken. Echter, daar waar hij ter onderbouwing van zijn stelling wat meer op de buitengewone uitdrukking van de Romeinse ritus ingaat, slaat hij toch enige planken flink mis. Kennelijk is hij onvoldoende geïnformeerd om een juist oordeel te geven.

Een feit is dat inzake de Tridentijnse liturgie er vele verschijningsvormen bestaan: van de ingetogen ‘stille’ Mis tot de uitbundige polyfonie en meerstemmig gezongen Missen, alsook de meer mystieke vorm die geheel in het gregoriaans gezongen wordt. Hierin bestaat feitelijk geen onderscheid tussen de buitengewone en een goede uitvoering van de gewone uitdrukking. Tenslotte is het allergrootste deel van de kerkmuziek veel ouder dan het Missaal van 1969 en juist voor de Tridentijnse liturgie geschreven.

Zo is de Tridentijnse liturgie geen liturgie van de zestiende eeuw, maar gaat zij als de Romeinse liturgie veel verder terug. Inderdaad is deze liturgie naar aanleiding van het Concilie van Trente in lichte mate herzien, waaraan zij de uitdrukking ‘Tridentijnse liturgie’ heeft te danken, maar haar oorsprong dateert uit de eerste eeuwen van de Kerk. Daarom ook zegt onze H. Vader Benedictus XVI in het motu proprio Summorum Pontificum dat “de buitengewone uitdrukking wegens het eerbiedwaardige en oude gebruik ervan de gepaste eer dient te genieten”.

Zo is de door Bodar aangehaalde “verticaliteit” van de Tridentijnse liturgie niet een in de zestiende eeuw toegevoegd element. Integendeel: zij behoort vanaf de oorsprong van de Kerk tot de Lex orandi, Lex credendi van de Kerk. Ditzelfde geldt ook voor zijn opmerking over de “vele herhalingen, het eindeloos gekniel, eindeloos kruisjes”, waarbij de kanttekening gemaakt moet worden dat juist in de hervorming van Trente het aantal keren knielen en kruistekens maken reeds is gereduceerd ten opzichte van ervoor. Met dit alles liggen de Lex orandi en de Lex credendi van de Tridentijnse liturgie volledig verankerd binnen een liturgische traditie van twintig eeuwen. [Ter onderstreping van dit element, verwijzen wij graag naar de door ons gepubliceerde vertaling van de uitleg door Sint-Thomas van Aquino (1224/5-1274) over de betekenis van de kruistekens in de Romeinse Canon. Tevens raden wij de lectuur aan van het Rationale Divinorum Officiorum van Wilhelm Durandus (1237-1296) een analyse en waardering van de symboliek van de liturgie. Twee pre-Tridentijnse en dus 'onbevooroordeelde'getuigen!]

Dit laatste is, helaas, niet het geval met het Missaal uit 1969. Deze hervorming is op diverse punten zelfs in strijd met de wil van de Concilievaders van Vaticanum II. De wijzigingen en aanpassingen in dit Missaal zijn zo veeltallig en zo groot als zich nooit te voren in de geschiedenis heeft voorgedaan. Hierdoor zijn vele gebeden in dit Missaal niet meer zo eenduidig als in het Missaal van 1962. Natuurlijk kunnen deze gebeden op een juiste wijze volgens de Lex orandi, Lex credendi van de Kerk worden gelezen en bezit een op deze wijze gecelebreerde Mis een zekere schoonheid. Echter, een garantie daartoe hebben we niet.

Dat deze intrinsieke garantie ontbreekt, kan onder verwijzing naar vele praktijken in het recente verleden en het heden zonder meer worden vastgesteld. Daarbij gaat het veelal om de hermeneutiek (uitleg) van de continuïteit tegenover hermeneutiek van de discontinuïteit (de breukideologie). Bij de hermeneutiek van de continuïteit staat Vaticanum II als een continu element binnen de Traditie en worden zijn documenten in eenheid met de Traditie verklaard. Terwijl inzake de discontinuïteit Vaticanum II als een breuk tegenover het verleden wordt geplaatst, een nieuw begin met nieuwe verworvenheden die staan tegenover de traditionele gebruiken en waarbij Vaticanum II met een beroep op de “geest van het Concilie” wordt verklaard volgens allerlei eigen interpretaties die niets meer met de Conciliedocumenten van doen hebben.

Daarom ligt hier, in tegenstelling tot wat de eerwaarde heer Bodar meent dat de paus denkt, de kern van de zaak in de hervorming van de hervorming van 1969, met als norm het Missaal van 1962 en de wil van de Concilievaders. Het motu proprio Summorum Pontificum is hierin een stap tot bevrijding van het Missaal van 1969 uit de klauwen van de breukideologie. Het ontideologiseren van het Missaal van 1969, door de eenduidige Lex orandi, Lex credendi van de Kerk in de vorm van het Missaal van 1962 ernaast te plaatsen, opdat vervolgens de hervorming van de hervorming min of meer pijnloos kan plaatsvinden.

Ir. J.P. Oostveen, Stichting Ecclesia Dei Delft en internationale vicevoorzitter van Una Voce.